Propaedeutic of the democracy concept

Authors

DOI:

https://doi.org/10.1590/0101-3173.2021.v44n3.18.p215

Keywords:

Migration, Deterritorialization, Democracy, Roberto Esposito, Community/Immunity

Abstract

This article starts from the characterization of philosophy as migration and deterritorialization, having as a guiding thread the concept of democracy. To this end, a non-exhaustive propaedeutic of the concept was carried out showing the semantic plurivocity acquired at different moments in the history of philosophy. After the criticism of Norberto Bobbio’s concept of liberal democracy, the possibility opens up to think about democracy based on Roberto Esposito’s analysis. However, Roberto Esposito’s thesis that the community is an absence, a lack, nothing at all, allows us to think democracy, at least in the first phase of the Italian philosopher’s thought, is also characterized by this lack, but at the same time it is precisely in it that lies its possibility of manifesting itself as a democracy to come. 

Author Biography

  • Luis Uribe Miranda, Universidade Federal do Maranhão.

    Pós-doutorado em Filosofia pela Universidade Federal de Minas Gerais, UFMG, (2015). Doutor em Filosofia - Filosofia teórica, Moral e Hermenêutica Filosófica - pela Università degli Studi di Torino, UNITO, Itália (2012). Mestrado (DEA Diplôme d'Études Approfondies) em Ciências da Educação - Filosofia da Educação - pela Université de Paris VIII, França (2002). Mestrado em Filosofia - Metafisica - pela Universidad de Chile, Santiago do Chile (2001). Licenciatura em Filosofia pela Universidad Católica Blas Cañas, Santiago do Chile (1997). Bacharelado em Educação pela Universidad Católica Blas Cañas, Santiago do Chile (1997). Bacharelado em Filosofia pela Universitá Pontificia Salesiana di Roma, UPS, Itália (1994). Atualmente é Professor do Departamento de Filosofia da Universidade Federal do Maranhão (UFMA) e do Mestrado Profissional em Filosofia. Coordenador do GEPFIT: Grupo de Estudo e Pesquisa em Filosofia Italiana.

References

AGUAYO WESTWOOD, P. Reconocimiento, justicia y democracia. Ensayos sobre John Rawls. 1. ed. Viña del Mar, Chile: Cenaltes, 2018.

ARISTÓTELES. Política. 1. ed. Trad. Maria Aparecida de Oliveira Silva. São Paulo: Edipro, 2019.

BOBBIO, N. O futuro da democracia. 15. ed. Trad. Marco Aurélio Nogueira. Rio de Janeiro/São Paulo: Paz & Terra, 2018.

BODIN, J. Les six livres de la République. Paris: Fayard, 1986.

CANFORA, L. La democrazia. Storia di un’ideologia. Roma/Bari: Laterza, 2013, (Versão E-Book).

CHIGNOLA, S. Democrazia. In: ESPOSITO, R.; GALLI, C. (org.). Enciclopedia del pensiero politico. 2. ed. Roma/Bari: Laterza, 2005. p. 205-209.

DAHL, R. A. Democracy and its Critics. New Haven: Yale University Press, 1989.

ESPOSITO, R. Immunitas. Protezione e negazione della vita. 1. ed. Turim: Einaudi, 2002.

ESPOSITO, R. Communitas. Origine e destino della comunità. 2. ed. Turim: Einaudi, 2006.

ESPOSITO, R. Dieci pensieri sulla politica. Bolonha: Il Mulino, 2012 (Versão E-Book).

ESPOSITO, R. Pensiero vivente. Origine e attualità della filosofia italiana. Turim: Einaudi, 2014 (Versão E-Book).

ESPOSITO, R. Termini della politica. V. I. Milão: Mimesis, 2018 (Versão E-Book).

FERRAZ, F. G. A diferença italiana segundo Roberto Esposito. Griot: Revista de filosofia, Amargosa (BA), v. 15, n. 1, 146-156, jun. 2017.

HABERMAS, J. Etica del discorso. Trad. Emilio Agazzi. Roma/Bari: Laterza, 2015.

JARA, J. Una posada en el camino. Chile, en el viaje de la filosofía. La Cañada, Santiago do Chile, n. 2, 125-145, 2011.

MACHIAVELLI, N. Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio. In: Tutte le opere. 1. ed. Milão: Bompiani, 2018. p. 269-696.

NIETZSCHE, F. Volontà di potenza. Trad. Angelo Treves. Milão: Bompiani, 2008.

ROUSSEAU, J. J. Il contratto sociale. Trad. Roberto Gatti. Milão: Rizzolli-Bur, 2011, (Versão E-Book).

SARTORI, G. Democrazia e definizioni. Bolonha: Il Mulino, 1957.

TUCÍDIDES. História da guerra do Peloponeso. Trad. Mário da Gama Kury. Brasília: UnB, 2001.

Recebido: 13/8/2019

Aceito: 25/6/2020

Published

2021-08-20 — Updated on 2022-07-02

Issue

Section

Articles and Comments

How to Cite

Propaedeutic of the democracy concept. (2022). Trans/Form/Ação, 44(3), 215-244. https://doi.org/10.1590/0101-3173.2021.v44n3.18.p215